KANADA’NIN DEVLET YAPISI VE HUKUK SİSTEMİ

• Kanada, 34.6 milyon nufusa sahip, yaklasık 10 milyon km2 coğrafi alanı ile Rusya’dan sonra

dunyada ikinci sırada yer alan, doğal kaynaklar bakımından oldukca zengin ve sanayilesmis

bir ulkedir.

• Ulkenin resmi dili İngilizce ve Fransızca’dır.
• Devletin yapısı, İngiliz devlet yapısına benzeyen, federal devlet ve eyaletlerden olusan

“parlamenter demokrasi” olarak tanımlanmaktadır.

• Devletin basında, İngiltere Kralicesini temsil eden ve sınırlı yetkileri haiz Genel Vali

bulunmaktadır.

 

Federal Devlet:

• Federal Devletin baskenti, Ontario Eyaletinde yer alan Ottawa kentidir.
• Kanada Parlamentosu, yasama yetkisini kullanan Parlamento (House of Commons-308 uye)

ve teorik olarak iktidardaki partinin muhtemel asırılıklarını denetlemekle yetkili Senato

(Senate-105 uye) olmak uzere iki birimden olusmaktadır.

• Parlamento uyeleri ulke genelinde yapılan secimle gelmekte, senato uyeleri ise, Basbakanın

tavsiyesi cercevesinde Genel Vali tarafından omur boyu atanan temsilcilerden olusmaktadır.

• Kanun teklifleri, Parlamento ve Senato tarafından onaylandıktan sonra yasalasmaktadır.
• Federal duzeyde yurutme erki, Basbakan ve secilmis milletvekilleri arasından atanan

Bakanlardan olusan “federal kabine” tarafından kullanılmaktadır.

• Federal Devlet; ulusal konularda, orneğin savunma, dısisleri, göçmenlik, bankacılık, ulusal

para, uluslararası ticaret, bankacılık, patent, telif hakları ve vergi gibi alanlarda duzenleme

yapmakla yetkilidir.

• Kanada’da, Muhafazakar Parti, Yeni Demokratik Parti, Liberal Parti ve Kebek Bloğu olmak

uzere 4 ana parti bulunmaktadır.

Eyalet(Province) ve Bolgeler(Territories):

• Kanada, 10 Eyalet ve 3 Bolgeden olusmaktadır.

EYALETLER NUFUS(2011) BASKENTĐ

NUFUS(2010)

(000)

Alberta 3,798,791 Edmonton 1,176.3

British Columbia 4,592,034 Victoria 358.1

Manitoba 1,254,658 Winnipeg 753.6

New Brunswick 755,810 Fredericton 751.8

Newfoundland and Labrador 511,272 St. John’s 192.3

Nova Scotia 946,378 Halifax 403.2

Ontario 13,422,912 Toronto 5,741.4

Prince Edward Island 146,152 Charlottetown 141.2

Quebec 8,002,098 Quebec City 754.4

Saskatchewan 1,063,535 Regina 215.1

 

 

BOLGELER BASKENTİ

Nortwest Territories 43,485 Yellowknife 19.7

Nunavut 33,330 Iqaluit 7.4

Yukon 34,891 Whitehorse 26.7

 

KANADA TOPLAM 34,605,346 Ottawa 1,239.1

• Eyaletlerin kendi bolgelerinden secilen Milletvekileri, Basbakanları (Premier), eyalet

Bakanlar Kurulu, Yasama Meclisi, politik partileri ve mahkemeleri bulunmaktadır.

• Belediye ve idareleri yetkilerini Eyalet kanunlarından almaktadırlar.
• Kanada ayrıca uc Bolgeye sahip olup, Bolgeler, Federal Parlamento tarafından

olusturulabilmektedir. Eyaletlere benzer bir idari yapılanmaya sahip olmakla birlikte,

Bolgelere federal alan icerisinde Eyaletlere benzer bazı yetkiler kullandırılmaktadır.

• Eyaletler, doğrudan vergiler, doğal kaynaklar, aile hukuku, sağlık kanunları, is

standartları, eğitim, sosyal hizmetler ve konut gibi alanlarda duzenleme yapabilmektedir.

• Kanada, ekonomik ve ticari merkezler bağlamında incelendiğinde, eyalet olarak Ontario,

Albert,a Quebec ve British Columbia, sehir bazında ise Toronto ve Montreal onde gelen

merkezler olarak karsımıza cıkmaktadır.

Hukuk Sistemi:

• Kanada mahkemeleri bağımsız olup, Parlamento tarafından uretilen kanunların

yorumlanması ve uygulanması ile gorevlidir.

• Kanada’da Quebec Eyaletinde “sivil hukuk”, diğer Eyalet ve Bolgelerde “Đngiliz Hukuk

Sistemi” (Common Law) olmak uzere, iki cesit hukuk sistemi bulunmaktadır.

• Kanada Anayasası ulkenin en ust yasasıdır.
• Kanada’nın Hak ve Ozgurlukler Belgesi, Kanada Anayasasına dercedilmis olup, ekonomik

hakların duzenlenmesine dair sınırlı uygulama icermektedir.

• Kanada Anayasa Mahkemesi, kanunların yorumlanmasında son sozu soyleyen en ust

mahkemedir.

• Eyaletler’de ise “Bolgesel Temyiz Mahkemeleri” hukuki anlamda son sozu soylemektedir.
• Kanada’da hukuk uretimi, katılımcı bir yapı arz etmektedir. Federal ve Eyalet duzeyinde,

devletin her kademesi bir kanunla veya poltika ile ilgili olarak ozel sektor veya

profesyonellerden gorus toplamakta(consultation process), ilgili Komitelerde herkes konu ile

ilgili gorus bildirmektedir.

• Bu durum, damping, subvansiyon ve korunma onlemi gibi DTO’yu ilgilendiren konulara

iliskin Kurulların toplantıları ile serbest ticaret anlasmaları, yatırım anlasmaları, gumruk

duzenlemeleri, ithalat/ihracat denetimleri, ticari ambargolar gibi alanlarda yapılan toplantı ve

duzenlemeler icin de gecerlidir.

• Kanada’nın tum devlet kademeleri, ozel sektorden alım yapma ve kamu-ozel sektor arası

isbirliği gelistirme gibi faaliyetlerde bulunmaktadır.